سوت زنی مالیاتی چیست و چه مزایایی دارد؟
اصطلاح سوت زنی مالیاتی به شکل امروزی آن، از سال 1863 میلادی در آمریکا شکل گرفت. این نوع فعالیت در کشور ایران، از سال های 1399 توسط دولت مورد حمایت قرار گرفت و شاهد آن بودیم که دستورالعمل هایی برای آن از سال 1400 تا امروز ارائه شدند. قبل از اینکه بخواهیم راجع به نحوه سوت زنی مالیاتی صحبت کنیم، ابتدا لازم است با مفهوم آن آشنا شوید که در این خصوص می توان گفت:
- سوت زنی مالیاتی، فرآیندی است که در آن شما نسبت به فعالیت هایی که مغایر با قوانین مالیاتی است، دست به افشاگری می زنید. در واقع کلمه سوت زنی، معادلی برای افشاگری است و به معنای ارائه گزارش هایی پیرامون فساد مالی و مالیاتی در ارگان های مختلف می باشد. مبنای قانونی این طرح، ماده 34 آیین نامه اجرایی و ماده 219 ق م م است.
طرح های اولیه برای به رسمیت شناختن سوت زنی از سال 1395-1396 شروع شدند. از سال 1402، با تایید طرح حمایت از گزارشگران فساد، شاهد به رسمیت شناخته شدن این کار از لحاظ قانونی بودیم که در ادامه نکات مهمی را پیرامون آن بیان می کنیم.
دولت از چند سال گذشته، سهم مالیات را در بودجه کشور افزایش داده است. به طور مثال می توان به قانون بودجه 1404 اشاره کرد. پیش بینی می شود که کل درآمد نفتی در حدود 1400 هزار میلیارد تومان و سهم درآمد مالیاتی این سال، در حدود 1820 همت گردد. به طور قطع تحقق چنین آماری به خصوص در زمینه مالیات که نیاز به همکاری عموم مردم و شخصیت های حقوقی دارد، نیازمند تدابیر و شفاف سازی های بیشتری است. یکی از راهکارهای دولت برای تحقق این موضوع، جلوگیری از فرار مالیاتی است که با سوت زنی انجام می گردد.
سامانه سوت زنی مالیاتی چیست؟
همانطور که شهروندان برای گزارش تخلفات رانندگی از طریق پلیس راهنمایی اقدام می کنند، می بایست مرجعی برای گزارش مشکلات در حوزه مالیاتی نیز ایجاد می شد. از آنجایی که ممکن است گزارش تخلفات مالیاتی عواقب ناخوشایندی برای افشاگران آنها داشته باشد و محرمانه ماندن هویت افراد نیز مهم است، سامانه ای از سوی دولت به نشانی sootzan.com راه اندازی شد. این سامانه تحت نظارت قوه قضاییه بود و امکان ارسال گزارشات به صورت آنلاین در حوزه های مختلف را فراهم می کرد.
علاوه بر این سامانه، دو روش و پلتفرم دیگر نیز وجود دارند که مخصوص سازمان امور مالیاتی هستند. مودیان می توانند برای سوت زنی از طریق آنها نیز اقدام نمایند. این راه ها عبارتند از:
- سامانه جامع گزارش فرار مالیاتی: شما کاربران می توانید با مراجعه به نشانی ir/tax-fraud نسبت به اظهار و ارسال گزارش فرار مالیاتی اقدام کنید. این پلتفرم متعلق به خود سازمان امور مالیاتی بوده و امکان پیگیری گزارش شما از طریق این بخش نیز وجود دارد.
- تلفن گزارش سوت زنی مالیاتی: این سامانه به شماره 1562 نیز از طریق تماس تلفنی، آماده پذیرش گزارشات عموم مردم است. البته توجه کنید که 1562، مرکز ارتباط مردمی سازمان امور مالیاتی کشور بوده و شما می توانید شکایات، پیشنهادات و سوالات مالیاتی خود را نیز از طریق آن مطرح نمایید. شماره 1 در این سامانه، مربوط به گزارش فرار مالیاتی است.
مزایای سوت زنی مالیاتی
تا اینجا با مفهوم و روش اعلام سوت زنی مالیاتی آشنا شدیم. حال ممکن است برخی از افراد بخواهند برای انجام این کار اقدام کنند. در این صورت بد نیست با مزیت های رعایت این قانون نیز آشنا شوید که عبارتند از:
اولین فایده انجام این کار، کمک شما به دولت برای شناسایی متخلفین است. افرادی که در حوزه های مختلف، قوانین را رعایت نمی کنند، فاسد شناخته شده و باید عواقب کارهای خود را بپذیرند. در ثانی، سوت زنی مالیاتی به شما این امکان را می دهد تا افراد دیگر را وادار کنید سهم خود را در پیشرفت و توسعه جامعه بپردازند. همانطور که می دانید، بخش عمده ای از درآمد مالیاتی توسط دولت برای تامین مالی پروژه های عمرانی، رفاهی یا خدماتی صرف می شود. در نتیجه شما نیز از آن بهره مند خواهید شد.
نکته: فرقی نمی کند در قالب یک شخص حقیقی هستید یا یک شرکت حسابداری، همه افراد می توانند تحت نظارت این قانون قرار گیرند.
دیگر دلایلی که می توانند شما را به سمت انجام این کار سوق دهند، عبارتند از:
- افزایش شفافیت.
- کمک به یافتن خلاهای قانونی.
- کمتر کردن فساد در حوزه های مختلف.
- جلوگیری از فرار مالیاتی.
- کمک به دولت در جهت تامین درآمدهای پیش بینی شده از مالیات.
همچنین دریافت پاداش سوت زنی مالیاتی نیز می تواند یکی از مزیت های شیرین انجام این کار باشد.
برای استفاده از خدمات مالیاتی پیشداد کلیک کنید
قوانین سوت زنی مالیاتی
اگر یک شرکت مالیاتی هستید یا فرد حقیقی با تراکنش های بالا، احتمال بسیاری وجود دارد که دیگران بخواهند شما را به عنوان متخلف مالیاتی گزارش دهند. همچنین اگر قصد دارید خود به عنوان افشاگر اقدام کنید، بهتر است با این مقررات آشنا باشید. در این خصوص می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اطلاعات مربوط به هویت فرد گزارشگر، تنها توسط مرجع پیگیری قابل مشاهده می باشد. همچنین افشای آنها در فرآیند سوت زنی ممنوع است.
- اقدامات تنبیهی از سوی مدیران یا کارکنان نسبت به فرد گزارشگر مانند اخراج، کاهش حقوق و غیره، ممنوع بوده و افشاگر تحت حمایت قانون می باشد.
- کارگروه احراز، وظیفه دارد تا برای حمایت و اعلام وقوع اقدامات عمل کند.
- تشویقی در 2 حالت برای گزارشگر تعریف شده است که در ادامه آنها را بیان می کنیم.
- برای دریافت پاداش، باید اطلاعات هویتی وی از جمله شماره تلفن و شماره شبا ارائه گردد.
- توجه کنید که مشمول شدن در تشویقی های سازمان تنها در صورت اثبات وقوع فساد و صدور رای قطعی اتفاق می افتد. بدین معنا که گزارش باید در نهایت برای دولت، عایدی داشته باشد.
با توجه به این موارد و به خصوص گزینه آخر، بهتر است مدارک و مستندات کافی را در زمان ارسال درخواست ضمیمه کنید. شما می توانید برای اطلاع کامل از اسناد قابل اعتماد، از یک مشاوره مالیاتی کمک بگیرید.
پاداش سوت زنی مالیاتی چیست؟
حال در خصوص پاداش سوت زنی مالیاتی می توان به موارد زیر اشاره کرد که عبارتند از:
- پاداش نقدی: این جایزه به مقدار 1 درصد از عوایدی می باشد که به دولت ارائه می گردد. سقف این پاداش، 1 میلیارد تومان است.
- تشویق غیر نقدی: در این حالت چند مورد تعریف شده اند. به عنوان مثال فرد می تواند تقدیرنامه ای از وزیر بگیرد یا به عنوان کارمند نمونه معرفی شده و برای انتخاب شدن در مشاغل حساس، حق تقدم داشته باشد. همچنین امکان دریافت تقدیرنامه در رسانه ها و همایش ها نیز وجود دارد.
نکته: این جایزه ها معاف از مالیات هستند.
قابل ذکر است که پاداش مربوط به سوت زنی مالیاتی ممکن است زمان بر باشد. در حالت کلی، مرکز مربوطه باید هر 3 ماه یکبار برای دریافت پیشنهادات و صدور دستور پرداخت اقدام نماید.
انواع مختلف سوت زنی
حال در خصوص مدل های مختلف سوت زنی مالیاتی می توان به چند مورد زیر اشاره نمود که عبارتند از:
- سوت زنی از داخل سازمان: در این حالت، هر یک از کارمندان یا افراد می توانند برای ارسال گزارش تخلف آن سازمان اقدام کنند. معمولا این روش توسط یک شخص حقیقی استخدام شده بر علیه دیگر کارکنان یا مدیران انجام می گردد.
- سوت زنی از طریق رسانه ها: گزارشگران و رسانه ها می توانند با بررسی اخبار و اطلاعات مربوط به سازمان ها یا شرکت های مختلف، علاوه بر مستند سازی نسبت به سوت زنی نیز اقدام کنند.
- سوت زنی شخصی و غیر شخصی: در این حالت، فرد بر علیه یک شخص حقیقی دیگر (شخصی) یا شرکت (غیر شخصی)، افشاگری خواهد کرد.
سامانه سوت زنی مالیاتی اعلام فرار مالیاتی
بهترین سامانه ای که می توان برای سوت زنی مالیاتی معرفی کرد، intamedia.ir/tax-fraud است. شما می توانید موارد مشکوک زیر را از طریق این پلتفرم گزارش دهید:
- عدم پرداخت مالیات با وجود درآمدی که بدست آورده است.
- ارائه فاکتورهای غیر واقعی.
- استفاده از کارت های افراد مختلف.
- تضاد اطلاعات اظهار شده با واقعیت.
- عدم استفاده از کارت خوان ها و پایانه های فروشگاهی.
- استفاده از چند نرم افزار و حساب مالیاتی مختلف.
سوالات متداول
علاوه بر پاداش نقدی، پاداش گزارش می تواند 0.5 درصد از مالیات تشخیصی یا به مقدار 3 برابر معافیت مالیاتی باشد.
تنها راه حل، استفاده از مشاوره حسابداری و مالیاتی و انجام دقیق تکالیف شما به عنوان یک مودی می باشد. شما نباید از راه های غیر مجاز دیگر برای جلوگیری از این کار اقدام کنید.


