تمامی افرادی که صاحب یک کسب و کار هستند و یا در یک شرکت یا کارخانه مشغول به کار می باشند، طبق قوانین مالیاتی، باید به صورت سالانه مبلغ مشخصی را بابت مالیات بر درآمد به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند. این نوع مالیات، تنها مختص افراد حقوقی نیست و اشخاص حقیقی نیز ملزم به پرداخت آن هستند. در این مقاله قصد داریم تا ابتدا به صورت جامع، مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی را بررسی کنیم و سپس، شباهت ها و تفاوت های آن با مالیات بر درآمد افراد حقوقی را به شما توضیح دهیم. اگر شما هم می خواهید تا اطلاعات خود را در مورد مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی افزایش دهید، تا پایان با ما همراه باشید.
مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی چیست؟
مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، همانگونه که از نامش نیز مشخص می باشد، نوع خاصی از مالیات است که از حقوق یا درآمد افراد حقیقی کسر می شود. تمامی این افراد باید قبل از پایان هر سال مالی، لیستی کامل از میزان درآمد های خود را به صورت یک اظهارنامه مالیاتی تهیه کنند و آن را به سازمان امور مالیاتی تحویل دهند.
سازمان فوق، پس از بررسی اطلاعات اظهارنامه مالیاتی، میزان دقیق سود حاصل از کسب و کار شخص حقیقی را تعیین می کند و از مبلغ سود، مقدار مشخصی را تحت عنوان مالیات بر درآمد، مشخص می نماید.
نکته ای دیگر اینکه، برخی از مشاغل، طبق قانون سازمان امور مالیاتی، معاف از پرداخت کل مبلغ مالیات و یا بخشی از آن می باشند. این مورد را در بخش های آینده، بیشتر مورد بررسی قرار خواهیم داد.
نکته آخر اینکه، مطابق با ماده 97 قانون مالیات های مستقیم، پایان سال مالی برای افراد حقیقی، 31 خرداد ماه می باشد. تمامی افراد حقیقی باید تا قبل از این روز، اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان امور مالیاتی ارسال نمایند. با این حال، شرایط برای اشخاص حقوقی متفاوت است و این افراد مطابق با ماده 110 قانون مالیات مستقیم می توانند اظهارنامه را تا 4 ماه بعد از سال مالی نیز به سازمان فوق تحویل دهند.
برای دریافت مشاوره مالیاتی با شماره تلفن 02191018280 و 09378506467 تماس بگیرید
گروه بندی اشخاص حقیقی: انواع مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
همانگونه که در بخش های قبل نیز بیان کردیم، اشخاص حقیقی باید مبلغی را به عنوان مالیات بر درآمد پرداخت نمایند. این مبلغ از سود مشمول مالیات کسر می شود و به مجموع درآمد شخص حقیقی بستگی ندارد.
نکته ای دیگر اینکه، سازمان امور مالیاتی، مشاغل اشخاص حقیقی را مطابق با ماده 95 قانون مالیات های مستقیم، در 3 گروه قرار می دهد و میزان مالیات هر کدام از این گروه ها با گروه دیگر متفاوت است. در ادامه این مقاله، هر 3 گروه فوق را مورد بررسی قرار خواهیم داد:
مشاغل اشخاص حقیقی: مشاغل گروه اول
صاحبان مشاغلی که در این دسته قرار می گیرند باید دفاتر کل (دفاتر قانونی متناسب)، ترازنامه و صورت سود و زیان خود را تا قبل از پایان سال مالی آماده کنند و اطلاعات آنها را در قالب یک اظهارنامه به سازمان امور مالیاتی ارسال نمایند. مشاغل گروه اول، عبارتند از:
- واردکنندگان دارای کارت بازرگانی و صادرکنندگان دارای کارت بازرگانی
- مدیران شرکت ها و کارخانه ها
- مدیران موسسات حسابداری
- مدیران صرافی ها
- مدیران دانشگاه ها و موسسات آموزشی غیر دولتی
- مدیران مراکز درمانی
- مدیران هتل ها
- مدیران فروشگاه های بزرگ و عمده فروشی ها
- مدیران شرکت های حمل و نقل
- مدیران شرکت های تبلیغاتی
مشاغل اشخاص حقیقی: گروه دوم شامل مشاغل
صاحبان مشاغل گروه دوم، همانند صاحبان مشاغل گروه اول باید در پایان هر سال مالی، اطلاعات مربوط به میزان فروش و میزان سود و زیان خود در دفتر کل را در اظهارنامه مالیاتی ثبت کنند و این اظهارنامه را به کارشناسان سازمان امور مالیاتی تحویل دهند. مشاغل گروه دوم عبارتند از:
- مدیران کارگاه های ساختمانی و صنعتی
- مدیران صحافی ها و چاپخانه ها
- کارشناسان علمی و پژوهشی
- مدیران مجامع فرهنگی
- مدیران کارگزاری ها
- مدیران مجامع ورزشی
- مدیران نمایشگاه های ماشین
- صاحبان بنگاه های املاک
- طلافروشان
- بازیگران، کارگردان ها و…
- مدیران آزمایشگاه های پزشکی
- صاحبان آرایشگاه ها
- مدیران هتل ها
- مدیران رستوران ها
- تعمیرکاران
- صاحبان آهن فروشی ها
مشاغل اشخاص حقیقی: مشاغل گروه سوم
صاحبان مشاغل گروه سوم نیازی به تهیه دفتر کل ندارند اما به منظور بهینه سازی امور حسابداری، تهیه این دفتر به آنها پیشنهاد می شود. نکته ای دیگر اینکه، مشاغلی که در گروه اول و دوم قرار نمی گیرند، جزء گروه سوم به حساب می آیند.
بیشتر بخوانید: مشاوره مالیاتی پیشداد
آموزش محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل + فرمول ها
محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی بر اساس ماده 131 قانون مالیات های مستقیم انجام می شود. بر اساس ماده 131 در سال 1401، اگر سود سالانه شما 35 میلیون و 600 هزار تومان باشد، معاف از پرداخت مالیات خواهید بود. اگر این سود بین 35 میلیون و 600 هزار تومان تا 50 میلیون تومان باشد، 15 درصد از سود به عنوان مالیات اخذ خواهد شد. در صورتی که سود تان بین 50 تا 100 میلیون تومان باشد، میزان مالیات از سود، به 20 درصد خواهد رسید و برای مبالغ سود بالاتر، مالیات 25 درصدی در نظر گرفته شده است.
به منظور آگاهی از نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی با فرمول (بدون تکمیل فرم تبصره 100) متغیر های زیر را در نظر بگیرید:
- سود سالانه: 600 میلیون تومان
- هزینه های سالانه قابل قبول مالیاتی: 400 میلیون تومان (مطابق با ماده 147 قانون مالیات مستقیم و ماده 148 قانون مالیات های مستقیم)
- سود خالص سالانه: 200 میلیون تومان
- میزان سود معاف از مالیات: 36 میلیون تومان (سقف معافیت مالیاتی)
- میزان سود مشمول پرداخت مالیات: 164 میلیون تومان
- نرخ مالیات برای 50 میلیون تومان اول: 15 درصد
- نرخ مالیات برای 50 میلیون تومان دوم: 20 درصد
- نرخ مالیات برای 64 میلیون تومان باقی مانده: 25 درصد (مطابق با ماده 105 قانون مالیات های مستقیم)
بنابراین، میزان مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی برابر است با:
50 میلیون تومان * 15 درصد + 50 میلیون تومان * 20 درصد + 64 میلیون تومان * 25 درصد = 33 میلیون و 500 هزار تومان
مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی | |||
مجموع سود | 600 میلیون تومان | ||
مجموع هزینه | 400 میلیون تومان | ||
سود خالص | 200 میلیون تومان | ||
میزان معافیت | 36 میلیون تومان | ||
میزان مالیات | 164 میلیون تومان | مالیات 50 میلیون تومان اول: 15 درصد | 7،500،000 =50،000،000 * 15 |
مالیات 50 میلیون تومان دوم: 20 درصد | 10،000،000 =50،000،000 * 20 | ||
مالیات 64 میلیون تومان باقی مانده: 25 درصد | 16،000،000 =64،000،000 * 25 | ||
مبلغ خالص مالیات پرداختی: 33،500،000 هزار تومان | |||
نحوه پرداخت مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی در سامانه مودیان
به منظور پرداخت مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی در سامانه مودیان، مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:
- دریافت گواهی امضاء الکترونیک از Gica (شما می توانید از نرم افزار های شرکت های خدمات مالیاتی و حسابداری پیشداد نیز برای تولید این گواهی استفاده کنید)
- دریافت گواهی کلید خصوصی و عمومی از Gica (به منظور دریافت این کلید ها می توان از اپلیکیشن های شرکت های خدمات حسابداری و مالیاتی نیز استفاده کرد)
- ثبت نام در سامانه مودیان و دریافت شناسه یکتای مالیاتی (اگر شما در فرآیند ثبت نام با مشکل مواجه شدید، می توانید از کارشناسان شرکت پیشداد کمک بگیرید. این شرکت در زمینه خدمات حسابداری و مالیاتی و خدمات حقوقی فعالیت می کند. شماره تماس شرکت فوق، 02191018280 می باشد)
- ارسال صورتحساب الکترونیکی با نرم افزار یا بدون نرم افزار به سامانه مودیان (ارسال صورتحساب بدون نرم افزار، از طريق شرکت های خاصی امکان پذیر است)
- تعیین میزان مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی توسط کارشناسان مالیاتی
- پرداخت مالیات توسط مودی حقیقی
بیشتر بخوانید: ثبتنام در سامانه مودیان و دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی
سامانه استعلام مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
شما می توانید جهت استعلام میزان مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، به سامانه مودیان مراجعه نمایید. در این سامانه، با وارد کردنِ کد ملی و شماره موبایل، میزان دقیق مالیات تان مشخص خواهد شد. شما باید این مبلغ مالیات را در موعد مقرر پرداخت نمایید تا مشمول جرائم مالیاتی نشوید.
نکته ای دیگر اینکه، در صورتی که در فرآیند فوق با مشکل مواجه شدید، می توانید جهت دریافت مشاوره مالیاتی، از شرکت پیشداد با شماره تماس 02191018280 کمک بگیرید. این شرکت در زمینه ارائه خدمات حسابداری و مالیاتی فعالیت می کند.
هزینه های قابل پذیرش مشاغل در سال 1403
هزینه های قابل قبول مشاغل در سال 1403، مطابق با ماده 147 قانون مالیات های مستقیم و ماده 148 این قانون می باشند. مدیرانِ یک شرکت تنها در صورتی معافیت مالیاتی هزینه ها را به دست می آورند که قوانین فوق را رعایت کنند. هزینه های سازگار با قوانین 147 و 148 عبارتند از:
- هزینه بازاریابی
- هزینه خرید کالاهای مرتبط
- حقوق پرسنل
- اجاره محل شرکت
- اجاره وسایل حمل و نقل
- هزینه بیمه
- هزینه آب، برق، گاز و…
- هزینه خدمات رفاهی برای کارگران
- ضررهای مالی ثبت شده در دفاتر کل
- خرید لوازم اداری
- هزینه گارانتی کالاهای تولیدی
معافیت مالیات بر درآمد
در مبحثِ نرخ محاسبه مالیات، اگر درآمد یک فرد در سال 1403، کمتر از 144 میلیون تومان باشد، این شخص نیازی به پرداخت مالیات بر درآمد نخواهد داشت.
اظهارنامه های اصلاحی و جایگزین مربوطه
به منظور توضیح اظهارنامه های اصلاحی و جایگزین، ابتدا باید اظهارنامه اصلی را توضیح دهیم.
اظهارنامه اصلی به نخستین اظهارنامه ای گفته می شود که توسط یک شرکت در سامانه مودیان آپلود می گردد. حال اگر مدیر یک شرکت متوجه وجود اشتباهات محاسباتی شود و هنوز مهلت ارسال اظهارنامه تمام نشده باشد، اظهارنامه جایگزین باید ارسال گردد.
از طرفی دیگر، اگر مهلت ارسال اظهارنامه به پایان رسيده باشد، مشکلات محاسباتی موجود در اظهارنامه نخستین، توسط ارسال اظهارنامه اصلاحی برطرف می گردد.
بیشتر بخوانید: مالیات بردرآمد
مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد 1403
مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، پایان سال مالی (پایان خرداد ماه) است و برای اشخاص حقوقی، این مهلت، 4 ماه بعد از پایان سال مالی می باشد.
نحوه ثبت اعتراض به مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
به منظور ثبت اعتراض به مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، مراحل زیر را طی نمایید:
- ورود به سامانه مودیان
- ورود به بخش درخواست ها
- کلیک بر روی گزینه ثبت اعتراض
- کلیک بر روی پرونده مالیاتی
- ثبت مبلغ مالیاتی مورد اعتراض
اگر در مراحل بالا با مشکلی مواجه شدید، می توانید در زمینه مشاوره حسابداری و مالیاتی، از شرکت پیشداد کمک بگیرید. شماره تماس این شرکت، 02191018280 می باشد.
مهم ترین نکات مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
مهم ترین نکات مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی عبارتند از:
- آخرین مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی، پایان خرداد است.
- تکمیل فرم تبصره 100 می تواند میزان مالیات را بر اساس ماده 131، تا حدی کاهش دهد.
- در هنگام تکمیل اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، از ماده 571 تا 606 قانون مدنی کمک بگیرید تا به عنوان شخص حقوقی در نظر گرفته نشوید.
- اگر مطابق با ماده 189 قانون مالیات های مستقیم، تمامی امور مالیاتی خود را در طول 3 سال متوالی، بدون هیچ تاخیری انجام دهید، در سال چهارم، 5 درصد تخفیف مالیاتی شامل حالتان خواهد شد.
- مطابق با ماده 192 قانون مالیات های مستقیم، جریمه عدم تسلیم اظهارنامه اشخاص حقیقی در موعد مقرر، 10 درصد از مجموع مالیات خواهد بود.
- مطابق با ماده 190 قانون مالیات های مستقیم، اگر شما پیش از موعد مقرر مبلغی را بابت مالیات به حساب سازمان امور مالیاتی پرداخت کنید، تا پایان سال مالی و برای هر ماه، 1 درصد تخفیف مالیاتی شامل حالتان خواهد شد.
- مطابق با ماده 194 قانون مالیات های مستقیم، اگر رقم اظهار شده توسط مودی حقیقی، بیشتر از 15 درصد با مبلغ محاسبه شده توسط سازمان امور مالیاتی تفاوت داشته باشد، جریمه مالیاتی شامل حال مودی حقیقی خواهد شد.
- مطابق با ماده 156 قانون مالیات های مستقیم، از زمان ارسال اظهارنامه مالیاتی توسط مودی به سامانه مودیان، سازمان امور مالیاتی، 1 سال زمان دارد تا این اظهارنامه را بررسی کند. در صورت عدم بررسی، اظهارنامه قطعی تلقی خواهد شد.
- مطابق با ماده 157 قانون مالیات های مستقیم، اگر مودی مالیاتی اظهارنامه خود را در موعد تعیین شده به سازمان امور مالیاتی تحویل ندهد، مبلغ مالیات تا حداکثر 5 سال پس از آخرین مهلت ارسال اظهارنامه، قابل دریافت می باشد.
بیشتر بخوانید: تفاوت اشخاص حقیقی و حقوقی
شباهت ها و تفاوت های مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی
تفاوت های مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی عبارتند از:
- ماده های 93 الی 103 قانون مالیات های مستقیم مختص افراد حقیقی و ماده های 105 الی 118 مختص افراد حقوقی است.
- مالیات بر درآمد افراد حقیقی بین 15 الی 25 درصد است اما مالیات افراد حقوقی 25 درصد می باشد.
- مودیان حقیقی تا پایان خرداد ماه باید اظهارنامه مالیاتی خود را به سامانه مودیان ارسال نمایند اما مودیان حقوقی تا 4 ماه بعد از تاریخ فوق، این فرصت را دارند.
- مطابق با ماده 48، افراد حقیقی می توانند از طرح های معافیت مالیاتی استفاده کنند اما به افراد حقوقی معافیت مالیاتی تعلق نمی گیرد.
افراد حقوقی باید ترازنامه، اظهارنامه، صورتحساب سود و زیان و لیست سهامداران را به سازمان امور مالیاتی تحویل دهند. در مقابل، افراد حقیقی تنها باید اظهارنامه و دفترهای قانونی خود را به این سازمان ارسال کنند.
شباهت های مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی عبارتند از:
- مطابق با ماده 157 قانون مالیات های مستقیم، مدت زمان رسیدگی به تخلفات مالیاتی، حداکثر 5 سال از موعد پرداخت مالیات می باشد.
- مطابق با ماده 189 قانون مالیات های مستقیم، در صورتی که افراد حقوقی و حقیقی به مدت 3 سال متوالی، تمامی امور مالیاتی خود را بدون تاخیر انجام دهند، در سال چهارم، مشمول 5 درصد تخفیف مالیاتی خواهند شد.
- مطابق با ماده 192 قانون مالیات های مستقیم، در صورتی که افراد حقیقی و حقوقی در موعد مقرر، اظهارنامه خود را به سازمان امور مالیاتی تحویل ندهد، باید 30 درصد از مجموع مبلغ مالیات را به عنوان جریمه پرداخت کنند.
- مطابق با ماده 194 قانون مالیات های مستقیم، اگر تفاوت بین مبلغ مالیات اظهارنامه و مبلغ محاسبه شده توسط کارشناسان مالیاتی بیش از 15 درصد باشد، مودی حقیقی یا حقوقی مشمول جرائم مالیاتی خواهد شد.
- مطابق با ماده 156 قانون مالیات های مستقیم، فرصت سازمان امور مالیاتی برای رسیدگی به اظهارنامه افراد حقیقی یا حقوقی حداکثر 1 سال است.
- مطابق با ماده 131 قانون مالیات های مستقیم و ماده 105 این قانون، تسویه بدهی مالیاتی مربوط به سال گذشته، حداکثر تا 10 درصد مشمول بخشودگی مالیاتی خواهد شد.
بیشتر بخوانید: جرائم مالیاتی
جریمه عدم پرداخت یا دیرکرد مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
بر اساس ماده 192 قانون مالیات های مستقیم، اگر اشخاص حقیقی، اظهارنامه مالیات بر درآمد خود را در موعد تعیین شده تحویل ندهند، به اندازه 30 درصد از مجموع مبلغ مالیات، جریمه خواهند شد. همچنین، مطابق با ماده ۱۹۰ قانون فوق، جریمه هر ماه تاخیر در پرداخت مالیات، 2.5 درصد است.
مشاوران مالی در کنار شما خواهند بود
اگر شما در هر یک از مراحل انجام امور مربوط به مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی با مشکل مواجه شدید، می توانید از شرکت معتبر پیشداد کمک بگیرید. این شرکت در زمینه های خدمات حسابداری و مالیاتی به شما کمک می کند. شماره تماس شرکت پیشداد نیز، 02191018280 است.
سوالات متداول
چرا افراد حقیقی باید مالیات پرداخت کنند؟
مطابق با قوانین سازمان امور مالیاتی، تمامی افراد حقیقی که درآمدی را در کشور ایران کسب می کنند، مشمول پرداخت مالیات هستند.
نحوه استعلام بدهی مالیاتی اشخاص حقیقی چگونه است؟
اشخاص حقیقی می توانند با مراجعه به سامانه مودیان، از میزان بدهی مالیاتی خود آگاهی پیدا کنند.
آیا اشخاص حقیقی و حقوقی، مشمول معافیت مالیاتی می شوند؟
اشخاص حقیقی می توانند تحت شرایطی خاص، مشمول معافیت مالیاتی شوند اما این امکان برای اشخاص حقوقی وجود ندارد.
