پایانه های فروشگاهی، زمینه ساز انضباط اقتصادی
بهرهگیری موثر از ظرفیت فناوریهای نوین و نایل آمدن به یک نظام متمرکز با ماهیت کاملا الکترونیک و هوشمند که در چارچوب یک پایگاه اطلاعاتی جامع، امکان نگهداشت، پردازش و بهره برداری از داده ها و اطلاعات اقتصادی در ابعاد ملی و حتی فراملی را فراهم سازد، از مهمترین اهداف این خیزش اطلاعاتی به شمار می رود.
در حقیقت، با ورود به عصر اطلاعات و ارتباطات و شکلگیری جوامع اطلاعاتی، عنصر «اطلاعات» به مقوله ای بنیادی و تاثیرگذار در رشد و توسعه پایدار کشورها تبدیل شده که تمامی ستونهای تعالی و پیشرفت جامعه بر آن استوار گشته است. به بیان دیگر، کنشگران، عاملان و مجریان برنامه های توسعه ای در جهان مدرن، کلیه امور جامعه اعم از اقتصاد، آموزش و پرورش، حمل و نقل، انرژی، امنیت، کسب و کار، مالیات، بانک و بیمه، خدمات عمومی و همه حوزه هایی که به هر نحو با زندگی و رفاه بشر در ارتباط است را بر مبنای نظامهای هوشمند به پیش می برند.
بررسی تجربیات و اقدامات این کشورها نشان میدهد که فعالان اقتصادی وقتی خود را در معرض رصد نظام مالیاتی میبینند و از اشراف کامل نظام مالیاتی به تمامی داده ها و اطلاعات مرتبط با فعالیتهای اقتصادی اطمینان می یابند، به قوانین و مقررات مالیاتی تمکین نموده و میزان فرار مالیاتی در این کشورها به کمترین میزان کاهش می یابد. همچنین شفاف شدن هرگونه مبادلات کالا و ارایه خدمات و فعالیتهای اقتصادی در این کشورها، باعث شده مالیات متناسب با ثروت، درآمد، مصرف و سود افراد اخذ شود و احساس وجود عدالت مالیاتی و کاهش تبعیض و نابرابری در جامعه، اقتصاد این کشورها را به سمت پویایی و کارآمدی هر چه تمامتر سوق داده است.
نظام «پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان» یکی از موثرترین قوانین در حوزه مدیریت اقتصادی است که به هوشمند شدن نظام مالیاتی و شفافیت اقتصادی کمک شایان توجهی می کند. با اجرای کامل این نظام، هرگونه فروش کالا و ارایه خدمت، در بستر الکترونیک انجام گرفته و با صدور صورتحساب الکترونیکی و مستندسازی فعالیتهای اقتصادی اشخاص، عملا فرصت تخلف و جرم از متخلفان، قانون گریزان، سوداگران و عاملان اقتصاد زیرزمینی و سودجویان فعالیتهای غیررسمی سلب شده و مبارزه با فرار مالیاتی و مقابله با اجتناب از پرداخت مالیات، تسهیل می گردد.
تجربه کشورهای پیشرو نشان می دهد اگر بهترین قوانین و مقررات مالیاتی نیز ایجاد گردد، اما اطلاعات دقیق و روشنی از واقعیت فعالیتهای اقتصادی و فضای کسب وکار و میزان درآمد افراد جامعه وجود نداشته باشد و اجزا و پیکره نظام مالیاتی به واسطه اطلاعات و به طور سیستماتیک با یکدیگر در تعامل و ارتباط مداوم نباشند، نظام مالیاتی در رسیدن به اهداف خود به ویژه ارتقای توان و ظرفیت مالیات ستانی، مبارزه با فرارهای مالیاتی و تحقق عدالت مالیاتی ناکام خواهد ماند و این خلا، تنها از طریق ایجاد یک نظام یکپارچه اطلاعات مودیان و البته با گذار از وضعیت مالیات الکترونیک به سمت مالیات هوشمند پر خواهد شد.
موفقیت نظام های مالیاتی مدرن به طور فزاینده ای به دسترسی به جریان داده ها وابسته است. این امر تنها با توسعه شبکه ای از دستگاه های متصل که دائما داده های مربوط به رفتار مودیان را اندازه گیری و انتقال می دهند، افزایش می یابد. از سوی دیگر، داشتن اطلاعات از ابعاد اقتصاد زیرزمینی، اهمیت فراوانی از جنبه مبارزه با فرار مالیاتی، اتخاذ سیاستهای کارآمد جهت گسترش صادرات و واردات، اثربخشی سیاستهای پولی و مالی، رشد اقتصادی، توزیع ثروت و برقراری عدالت اجتماعی دارد. از اینرو، با توجه به اهمیت شفاف سازی مبادلات اقتصادی، تحقق اهداف دولت الکترونیک، سهولت شناسایی درآمد واقعی مودیان و رعایت عدالت مالیاتی، استفاده از پایانه های فروشگاهی در فعالیت اقتصادی مشاغل در دستور کار سازمان امور مالیاتی قرار دارد.
همانگونه که اشاره شد، اجرای نظام پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان، یکی از پروژه های مهم اقتصادی کشور است که در سطح ملی و در دامنه ای گسترده به اجرا در می آید و این امر باعث نظم بخشی به اقتصاد و شفافیت مبادلات اقتصادی فعالان اقتصادی و حتی گردش کالا در کشور می شود. بنابراین، با تجهیز و اتصال اصناف و بنگاه های اقتصادی به پایانه فروشگاهی، گام بلندی در جهت تحقق دولت الکترونیک، تحقق نظام مالیاتی هوشمند و شناسایی درآمد واقعی مودیان مالیاتی و در نهایت اجرای عدالت مالیاتی برداشته خواهد شد.
پایانه های فروشگاهی، متضمن سلامت اقتصادي و اجتماعي در جامعه است و اعتماد متقابل بین مردم و نظام مالیاتی را افزایش خواهد داد؛ زیرا هم موجب افزایش اعتماد عمومی به فرآیندهای اداری خواهد شد و هم اعتماد نظام مالیاتی را به فعالیتهای اقتصادی مؤدیان افزایش خواهد داد که این امر منجر به کاهش فرار مالیاتی خواهد شد. بهبیاندیگر با استقرار و بهره گیری از پایانه های فروشگاهی، شفافیت اطلاعات اقتصادی در سطح جامعه، فضای تفاهم، اعتماد و همکاری میان مؤدیان و دولت فراهم گشته و ساماندهی و انضباط اقتصادی نیز تسهیل می گردد.
بی تردید نظام «پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان» نقشی کلیدی در دستیابی به اهداف اقتصادی و درنتیجه رشد و اعتلای کشور در تمامی زمینه ها خواهد داشت. به بیان دیگر، اجرای این قانون، دستاوردهای مهمی همچون شفاف سازی فعالیتهای اقتصادی در راستای ایجاد زیرساخت مالیات ستانی هوشمند، تحقق اهداف دولت الکترونیک، برقراری عدالت مالیاتی، شناسایی درآمدهای مشمول مالیات و کاهش فرار مالیاتی، تشکیل پایگاه داده معاملات اقتصادی در کشور، سهولت امور کسب و کارها و … را به دنبال دارد.