جلوگیری از فرار مالیاتی به کمک هوشمندسازی مالیاتی

 مالیات از اهم درآمدهای دولت است که پذیرش آن از طرف ملت و نحوه اجرای آن از طرف دولت، به ویژگی‌های فرهنگی هر کشور بستگی دارد. اگرچه ممکن است مالیات ازنظر برخی، پرداخت یک‌جانبه ملت به دولت تلقی گردد؛ به همین منظور در پرداخت مالیات مقاومت‌هایی صورت می‌گیرد. لیکن اگر فرهنگ پرداخت مالیات در جامعه نهادینه شود، بسیاری از مشکلات برطرف خواهد شد.

با توجه به اهمیت همکاری اشخاص حقیقی و حقوقی با دولت، در برخی موارد مشاهده می شود که افرادی درصدد عمل نکردن به مسئولیت قانونی خود درقبال برخورداری از خدمات دولتی هستند و مالیات قانونی و حقة دولت را پرداخت نمی کنند. کوشش برای کاستن از بار مالیاتی در گذشته و حال، امر رایجی بوده و افراد بسیاری تلاش خود را صرف یافتن راه های فرار از پرداخت مالیات می کنند. در کشورهای در حال توسعه درصد فرار از پرداخت مالیات نسبت به سایر کشورها بالاتر بوده که عمدتا به دلیل دشواری جمع آوری اطلاعات مربوط به درآمد، تولید، مبادلات، اسناد مالکیت ارث در این گونه کشورهاست. در کشورهای مذکور، اخذ مالیات برای بسیاری از مردم مفهومی عجیب، ناخوشایند و گاهی نیز درک ناشدنی به شمار میرود و فقط اندکی از مردم تمایل به پرداخت مالیات دارند . میل به فرار از مالیات در گذشته به انگیزه های فرهنگی و پایین بودن سطح فرهنگ مالیاتی در جامعه مربوط می شده که خوشبختانه در سال های اخیر با تلاش در زمینه فرهنگ سازی این مسئله کاهش پیدا کرده است .

برخی از مودیان با مبادرت ورزیدن به تقلب یا اعمال خلاف قانون سعی در نپرداختن مالیات دارند. نگهداری دو دسته دفاتر و مدارک برای ثبت معاملات که یک دفتر برای خود مؤدی است که دخل و خرج وی را به درستی نشان می دهد و دفتر دیگر برای ارائه به مأموران مالیاتی جهت محاسبه مالیات؛ در معاملات نقدی و عدم ثبت این معاملات، وظیفه مأموران مالیاتی را جهت ردیابی و کشف معاملات انجام شده و اخذ مالیات مربوطه را دشوار می کند؛ ، بالا بردن بهای قیمت تمام شده کالای فروخته شده، تغییر و جا به جایی محل فعالیت شرکت جهت عدم شناسایی توسط مأموران مالیاتی، دادن آدرسهای صوری در هنگام تأسیس شرکت، انحلال و ثبت مجدد شرکتها به طور متوالی از جمله مواردی هستند که باعث میشود مأموران مالیاتی نتوانند به اطلاعات و اسناد و مدارک دسترسی پیدا کنند.کتابهای درسی، کانونهای مختلف اجتماعی، فیلم های تلویزیونی یا برنامه های رادیویی کشور از جمله مهم ترین بسترهای مناسب جهت فرهنگ سازی مالیاتی می باشد که می توان با تمرکز بر آن ارتقای فرهنگ مالیاتی را در جامعه هدف محقق کرد.

یکی از مهمترین راهکارهایی که جهت جلوگیری از کتمان درآمد وجود دارد هوشمندسازی مالیاتی و به دنبال آن شفافیت اقتصادی است که در سایه هوشمند سازی پدید می آید چنانچه مشاهده می شود در سایه هوشمند سازی نظام مالیاتی و حاکمیت داده ها و و اجرایی شدن سیستم حسابرسی بر مبنای ریسک مودیان تحول محسوسی در جهت مبارزه با فرار مالیاتی صورت گرفته است. خوشبختانه با رویکرد جدید سازمان امور مالیاتی کشور در خصوص تاکید بر هوشمند سازی و شفافیت اقتصادی به نظر میرسد که در آینده نزدیک شاهد  تحول عمده ای در زمینه مبارزه با فرار مالیاتی خواهیم بود.